Werkloosheidscijfers september: een kentering?
Afgelopen week werden de werkloosheidscijfers over september bekendgemaakt. Hieruit bleek dat de werkloosheid wederom gestegen was en voor het eerst sinds jaren op 4% uitkwam. Daarmee hebben in Nederland 409.000 mensen tussen de 15 en 75 jaar die op zoek zijn naar werk en direct beschikbaar zijn, geen baan. De vraag is of dit een kentering op de arbeidsmarkt is. Het aantal WW-uitkeringen lag weliswaar gelijk aan die van een maand eerder, maar kwam 9% hoger uit dan vorig jaar. Is het dan inderdaad zo dat de krapte op de arbeidsmarkt voorbij is en dat het alleen maar eenvoudiger wordt om banen ingevuld te krijgen? Daarvoor moeten we dieper in de cijfers duiken.
De cijfers in perspectief
Laat me vooropstellen: wanneer je wel wilt en kunt werken, maar het (nog) niet lukt om een baan te vinden, dan heeft dat voor de persoon in kwestie een enorme impact. Werk is niet alleen van belang om ervoor te zorgen dat je inkomsten hebt, maar geeft ook zin en voldoening. Het blijft dan van belang om vol in te zetten op begeleiding en arbeidsparticipatie. Maar wanneer je uitzoomt en puur naar de cijfers kijkt, dan is een werkloosheid van 4% nog steeds niet zoveel. De reden dat de werkloosheid oploopt is dan ook met name dat meer mensen dan ooit graag willen meedoen en op zoek zijn naar een baan. En dat is eigenlijk best goed nieuws in een tijd dat werkgevers nog steeds naarstig op zoek zijn naar medewerkers. Helemaal wanneer we weten dat het aantal werkenden in Nederland nog nooit zo hoog is geweest. De bruto arbeidsparticipatie is zelfs tot een recordhoogte van 76,4% gestegen. Experts als Rob Witjes van UWV en Peter Hein van Mulligen van het CBS lijken zich dan ook nog geen zorgen te maken over de stijgende werkloosheid.
Zal de arbeidsmarktkrapte afnemen?
Ongeveer de helft van het aantal werklozen ontvangt bovendien een WW-uitkering. Daarvan weten we dat het ook vaak een overgangssituatie betreft waar mensen gebruik van maken tussen twee banen in. Die zullen er altijd zijn en slechts een hele kleine groep stroomt dan ook na twee jaar door naar de bijstand. Voeg daarbij dat de spanningsindicator in het tweede kwartaal nog steeds op 107 banen per 100 werkzoekenden staat, de vergrijzing toeneemt en de ontgroening afneemt, en we veel, heel veel medewerkers zoeken voor sectoren als de bouw, energietransitie en defensie. De krapte op de arbeidsmarkt zal eerder toenemen dan afnemen.
Economische risico’s
Toch dreigt er ook een gevaar. Wanneer de economie krimpt, dan zal dat zorgen voor een stijging van de werkloosheid. Een zorgelijk cijfer is dan ook dat werkgevers in de afgelopen maanden meer meldingen gedaan hebben bij het UWV voor collectief ontslag. Omdat ook het ondernemersvertrouwen gedaald is, en door de lage werkloosheidscijfers en de mismatch tussen vraag en aanbod ondernemers niet kunnen doorgroeien, is de kans aanwezig dat we in een vicieuze cirkel terechtkomen van economische krimp en stijgende werkloosheid. Ook om dat te voorkomen blijft het zaak dat we diegenen die nu nog langs de kant zitten snel bij de arbeidsmarkt betrekken!
