3 oktober 2023

Europees wettelijke ESG-verplichtingen volgen of een toekomstbestendig businessmodel opbouwen?

De Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) - een Europese wetgeving die bedrijven verplicht om uitgebreider te rapporteren over hun milieu-, sociaal- en governancebeleid (ESG) - vereist aanpassingen in de jaarverslagen van vele ondernemers. Niet alleen het grootbedrijf, maar elke organisatie zal hier uiteindelijk aan moeten voldoen.

Maar, gaat het met uitgebreide jaarverslaglegging alleen om het voldoen aan Europese regelgeving? Natuurlijk dient een organisatie hier rekening mee te houden, maar er zijn meer belanghebbenden. Klanten, financiers, actiegroepen en andere stakeholders eisen steeds meer van organisaties om ESG breder in te zetten dan alleen ’een vinkje’ om te voldoen aan wetgeving.

In een artikelenreeks leest u de komende periode de verhalen van een aantal ondernemers die aan slag moeten of willen met ESG. Dit artikel gaat over een internationaal opererende farmaceutische groothandel, die proactief aan de slag wil met CSRD. Laat u inspireren!

De directeur van een internationaal opererende farmaceutische groothandel moet met een plan komen om te voldoen aan CSRD. Maar hij wil vooral proactief zijn en direct de toekomstbestendigheid van de onderneming verbeteren. De impact van de coronacrisis heeft namelijk een continuïteitsvraagstuk op tafel gelegd. Duidelijk is dat op thema’s van assortiment samenstelling, leverancierskeuzen en voorraadbeheer, beter nagedacht moet worden of het huidige bedrijfsbeleid wel houdbaar is voor de toekomst.

Hij wil ook een nieuw businessplan maken, dat wordt gedragen door de Holdingdirectie en wordt goedgekeurd door de Raad van Commissarissen. Daarom vroegen zij ondersteuning om aan de hand van de OK! methode aan de slag te gaan met de analyse en ontwikkeling van Meervoudige Waarde. Meervoudig waarde-creatie is gebaseerd op het International Integrated Reporting Councilmodel (IIRC).

Het is het oorspronkelijke fundament waarop de Europese ESG wetgeving mede is gebaseerd.

Door te focussen op meervoudige waarde-creatie sturen directies niet langer alleen op financiële waarde, maar kijken zij breder naar de impact die hun organisatie heeft op de omgeving en vice versa de omgeving op hun organisatie. Deze uitkomsten zijn belangrijke gespreksstof voor de Holdingdirectie en de Raad van Commissarissen. Hoe is dit nieuwe businessplan ontstaan?

Inventarisatie van huidige situatie en potentiële ontwikkelingen

Het eerste doel was een volledig beeld te krijgen van de uitdagingen die voor hen lagen. Om tot dit beeld te komen, worden alle aspecten van de CSRD meegenomen. De directeur besefte dat hij zijn gehele staf moest gaan betrekken bij de ontwikkeling van dit integrale beeld, zodat zowel inzichten vanuit de omgeving als vanuit de interne organisatie haarscherp op tafel zouden komen. Deze brede inventarisatie heeft de waarde-creatie vanuit verschillende perspectieven in beeld gebracht.

De eerste stap in de OK!-methode, het waarnemen, biedt het team een breed scala aan vragen om zich voor te bereiden op de bijeenkomsten. In een reeks gestructureerde brainstormsessies werd de toekomstgerichte oriëntatie van het team geprikkeld, waardoor inzicht ontstond in de noodzaak om het bestaande businessmodel te transformeren. Alle potentiële kansen en risico’s die CSRD biedt, werden hierin meegenomen. Door deze inzichten in een integraal analysekader te plaatsen, werd ook duidelijk welke kennis nog ontbrak en opgehaald kon worden bij externe stakeholders, zoals de WUR, De HAN, specifieke klanten en leveranciers. Al deze input is geanalyseerd en leverde helder beeld op van de onhoudbaarheid van huidige meervoudige creatie.

Verrassende resultaten

De resultaten van de analyse waren verrassend. De huidige wereldwijde keten van farmaceutische productie en distributie bleek volgens de bevindingen niet toekomstbestendig. Klimaatverandering zal de teelt van grondstoffen in de herkomstgebieden bemoeilijken, de traceerbaarheid van biologisch telen is onvoldoende geborgd en er is onvoldoende inzicht in arbeidsomstandigheden elders. Allemaal aspecten die niet ESG-proof zijn. Daarnaast ontdekten ze dat hun interne processen onvoldoende waren voorbereid op deze veranderingen en dat belangrijke stuurindicatoren – in de CSRD-datapunten genoemd – ontbraken, zoals sociale aspecten in de leveranciersbeoordeling, gebruik van bestrijdingsmiddelen bij de teelt van grondstoffen en het effect van de ‘gezondheidsmiddelen’ op specifieke klantgroepen. Intern ontbrak financieel inzicht in de relatieve bijdrage van producten aan de winst van het bedrijf, waaruit bleek dat zelfs aandacht verloren ging aan producten die verliesgevend waren. Kortom: voor de toekomst was er één en ander op te lossen.

Veelbelovend toekomstperspectief

Voor het ontwikkelen van nieuwe strategische inzichten, zijn potentiële kansen verbonden met andere factoren uit de omgeving en gekoppeld aan interne factoren die echt aandacht moesten krijgen om als bedrijf met vertrouwen de toekomst in te gaan. Hetzelfde is gedaan voor potentiële bedreigingen die op het bedrijf afkwamen. Dit resulteerde in vijf strategische opties, waarvan er na prioritering twee zijn overgebleven. De twee strategische opties bieden het meest veelbelovende toekomstperspectief met de minste risico’s op de gewenste waarde-creatie, waaronder het sterk verkorten van de aanvoerketen van grondstoffen. Doordat het team de strategie samen ontwikkelde, richt iedere bedrijfsfunctie zich nu succesvol op het realiseren van de gekozen opties. Deze voorstellen zijn samen met de bijbehorende begroting in een businessplan geplaatst en geaccepteerd door de Holdingdirectie en de Raad van Commissarissen. Vervolgens zijn voor elke bedrijfsfunctie de projectplannen opgesteld volgens de structuur van de OK! methode.

Betrokkenheid is cruciaal

Samenwerking en draagvlak van alle beslissers en belanghebbenden, waren cruciaal voor het succes van deze veranderingen. De organisatie heeft de strategische opties vertaald in een reeks concrete projecten en deze toegewezen aan de teamleden. De spreiding van verantwoordelijkheden, open communicatie en de structuur van de OK! methode heeft voor betrokkenheid, onderling begrip en afstemming gezorgd.

Het proces van samen vooruitdenken over het bestaansrecht heeft inspirerende mogelijkheden opgeleverd. De nieuwe strategische lijn zorgt niet alleen voor compliance aan CSRD, maar creëert ook veel waarde voor de onderneming, aandeelhouders en andere belanghebbenden.

De gehele blogserie is gepubliceerd op de website van de Nederlandse vereniging van commissarissen & directeuren (NCD).

Verder praten?

Wil je meer weten over hoe je een toekomstbestendig businessmodel voor je onderneming realiseert? Neem contact met Rob Westerdijk van Organisatie-Kundig en/of Dwayne van der Klugt van KplusV om verder te praten.

Dwayne 1 Vierkant
Dwayne van der Klugt

Adviseur en partner

Deel